فهرست مطالب

نشریه اقتصاد مالی
پیاپی 2 (بهار 1387)

  • تاریخ انتشار: 1387/01/20
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمود ختایی، رویا سیفی پور صفحات 7-24

    در اقتصاد ایران به دلیل وابستگی دولت به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت به ویژه در چند دهه اخیر نرخ ارز به شدت تحت تاثیر تصمیم های دولت از طریق بانک مرکزی بوده است.همچنین،درآمدهای این بخش تابعی از قیمتهای جهانی نفت است که با وجود تکان های مثبت و منفی در قیمت نفت،درآمدهای ارزی نفتی با نااطمینانی گسترده ای مواجه است.از این رو نقش درآمدهای نفتی و نااطمینانی ان در تعیین نرخ ارز از اهمین به سزایی ببرخوردار است.در این پژوهش،با استفاده از شکل تقلیل یافته یک الگوی کلان اقتصادی نقش متغیرهای اقتصادی را در تعیین نرخ ارز تعادلی مشخص می سازیم.همچنین،بر اساس دو سناریو،در یکی با استفاده از روند متغیرهای توضیحی بر اساس مدل برآورد شده و در دیگری بر اساس فروض موجود در برنامه چهارم،نرخ ارز اسمی آتی را تعیین می نماییم.مقایسه نرخ ارز الگو و نرخ ارز کنترل شده فعلی توسط بانک مرکزی شدت انحراف موجود را که مستلزم تعدیلهای اضطراری پرهزینه آتی است ،نشان میدهد.

    کلیدواژگان: نااطمینانی، درآمدهای نفتی، نرخ ارز تعادلی، GARCH
  • زهرا میلا علمی*، محمدجواد سعادت صفحات 23-39

    نرخ بیکاری در شهرستانهای استان مازندران تفاوتهای گسترده ای را نشان میدهد.در این استان،علاوه بر بیکاری،تفاوت نرخ بیکاری مناطق نیز قابل توجه است.بر اساس داده های رسمی کشور نرخ بیکاری استان مازندران در سال 1385،در حدود 10.85 درصد بوده در صورتی که تفاوتهای بسیار زیادی بین مناطق آن وجود داشته است.به طور مثال،در این سال نرخ بیکاری در شهرستان جویبار 6.5 درصد و شهرستان سواد کوه20.6 درصد بوده است.بنابراین در این پژوهش تلاش میکینم تابه بررسی نرخ بیکاری در فضایی جغرافیایی پرداخته و با استفاده از مدلهای اقتصاد سنجی فضایی که در مورد خود همبستگی فضایی کاربرد دارند،ساختار فضایی تفاوت های بیکاری منطقه ای در 16 شهرستان استان مازندران را بررسی میکنیم.بر اساس یافته های این پزوهش در بازار کار استان مازندران در سالهای 1375 و 1385 پدیده خودهمبستگی فضایی مثبت بین متغیرها وجود داشته است.اینکه مناطق با بیکاری بالا و یا پایین خوشه هایی رادر فضا تشکیل می دهند نشاندهنده وجود خودهمبستگی فضایی میان مناطق است.همچنین در این پژوهش،با استفاده از مدلهای فضایی به بررسی اثر شوک هر شهرستان روی شهرستانهای دیگر پرداخته و اثر سرریز آن را به دست میآوریم.

    کلیدواژگان: تحلیل فضایی، بیکاری منطقه ای، وابستگی فضایی، خودهمبستگی فضایی
  • علیرضا امینی*، شهرام مصلی صفحات 39-57

    در این پژوهش،بهره وری کل عوامل را با استفاده از روش مانده سولو و تقریب ترنکوییست در دوره 1373-1383 اندازه گیری کرده و سپس روند بهره وری کل عوامل را در کارگاه های بزرگ صنعتی کشور را به تفکیک کد دو رقمی ISICمقایسه کرده ایم.نایج اندازه گیری بهره وری نشانگر آن است که شاخص که شاخص بهره وری کل عوامل در دوره مورد بررسی به طور متوسط سالانه 6.9 درصد افزایش یافته و سهم آن در تامین رشد تولید 65.8 درصد بوده است.افزون بر این،با توجه به الگوی رشد درونزا و با تاکید بر سرمایه انسانی ،نقش تحصیلات و مهارت و پیشرفت فنی در رشد بهره وری کل عوامل را آزمون نموده ایم.نتایج برآورد الگوها به روش پنل دیتا بیانگر ان است که سرمایه انسانی از نوع آموزش،سرمایه انسانی از نوع مهارت و تخصیص تاثیر مثبت و معنا داری بر بهره وری کل عوامل دارند.شایان ذکر است،افزایش درصد شاغلان تکنیسین و مهندسین از کل شاغلان تا سطح 17.2درصد به افزایش بهره وری منجر شده و از آن سطح به بعد تاثیر منفی خواهد گذاشت.تاثیر مثبت و معنادار پیشرفت فنی نیز تاکیید شده است.در نهایت،کاهش ظرفیت بیکار بنگاه ها و افزایش بهره وری سرمایه تاثیر مثبت و معناداری بر ارتقای بهره وری کل عوامل دارند.

    کلیدواژگان: بهره وری کل عوامل، سرمایه انسانی، پیشرفت فنی، تحقیق و توسعه
  • اسفندیار جهانگرد*، علیرضا فرهادی کیا صفحات 57-77

    در این پژوهش،به منظور پیش بینی اقتصادی،از روش های متغیرهای پیشرو در اقتصاد ایران استفاده میکنیم.برای این منظور با توجه به تعاریف و روش های شناخته شده بین المللی و ویژگیهای اقتصاد ایران،شاخصهای ترکیبی آینده نگر و همزمان بر اساس روشNBER برای دوره بهار 1367 تا زمستان 1386 را با استفاده از داده های فصلی بانک مرکزی جمهوری محاسبه کرده و با استفاده از الگوهای ARMAالگوی اقتصادی تجربی برای پیش بینی دوره های اتی اقتصاد ایران را برآورد میکنیم.متغیرهای تاثیر گذار بر تولید ناخالص داخلی را با روش های نظری،نموداری و آزمون همبستگی تعیین کرده که در بین انها،از متغیرهای ارزش افزوده بخش صنایع و معادن،هزینه های مصرفی بخش خصوصی،تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی،موجودی انبار،واردات کالا،صادرات نفت،شاخص قیمت مصرف کننده،نقدینگی،شاخص کل بورس سهام و کسری بودجه به عنوان متغیرهای تشکیل دهنده شاخص های ترکیبی استفاده شد.بر اساس نتایج حاصل از برآورد الگو پیش بینی می شود رونق به وجود امده از سالهای قبل نیز تا سال 1387 و سال 1388 کند خواهد شد.

    کلیدواژگان: دوره های تجاری، شاخص های پیشرو، اقتصاد ایران
  • منیژه هادی نژاد، آزاده محرابیان صفحات 75-86

    هدف از این پژوهش،شناسایی میزان تاثیر گذاری اعتبارات اعطایی بانکها در کنار متغیرهای دیگر بر ارزش افزوده بخش صنعت است.برای آزمون تجربی از مدل خود همبستگی برداری VARاستفاده کرده ایم.که چگونگی آثار شوک های مختلف بر رشد صنعت در طول زمان و میزان توضیح دهندگی تغییرات متغیرها بر رشد این بخش با روش تجزیه خطای پیش بینی مورد توجه قرار گرفته است.نتایج توابع عکس العمل آنی نشان میدهد که رشد اقتصادی در بخش صنعت بیشتر متاثر از اعتبارات بانکی تخصیص یافته به این بخش است.تورم و تعداد شاغلان از متغیرهای دیگری است که به طور یکسان بر رشد بخش صنعت اثر می گذارند و میزان اثر گذاری انها از اعتبارت بانکی تخصیص یافته به این بخش کمتر است.همچنین،نتایج تجزیه واریانس نشان می دهد که در تمامی دوره های تولیدی (کوتاه مدت و بلند مدت)اعتبارات بانکی تخصیص یافته به بخش صنعت از مهمترین عوامل موثر بر رشد تولید در این بخش بوده که بیشترین تغییرات این متغیر را توضیح می دهد.پس از آن،در کوتاه مدت ابتدا تورم و سپس،شاغلان بخش صنعت بیشتریت درصد تغییرات رشد این بخش را توضیح می دهند.حال انکه در بلند مدت پس از اعتبارات بانکی ابتدا شاغلان و پس از ان تورم بیشترین درصد تغییرات رشد این بخش را به خود اختصاص داده است.

    کلیدواژگان: اعتبارات اعطایی شبکه بانکی، ارزش افزوده، مدل خود رگرسیون برداری، توابع عکس العمل آنی، تجزیه واریانس
  • ابراهیم عباسی*، شمین ابراهیم صفحات 87-99

    در دهه های اخیر مدلهای اندازه گیری کارایی دستخوش تحولات زیادی شده است.در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل فراگیر داده ها (DEA) به سنجش کارایی در شرکتهای توزیع برق ایران پرداخته ایم. به اعتقاد فارل،مساله اندازه گیری کارایی اقتصادی در یک صنعت از دو جهت مهم ایت:یکی از بعد آزمون نظریه های اقتصادی و دیگری به منظور سیاستگذاری اقتصادی.برای این منظور تعیین معیارهای واقعی کارایی اهمیت بسیاری دارند.با توجه به ساختار فعلی برق ایران که دارای ساختاری دولتی بوده و کنترل کمی بر خروجی های شرکت توزیع برق وجود دارد،استفاده از مدل ورودی گرای تحلیل فراگیر داده ها مناسبتر است.یافته های این پژوهش نشان میدهد در سال 1384 با فرض بازدهی ثابت به مقیاسریا،شرکتهای توزیع برق استان اردبیل،غرب استان تهران،شمال غرب استان تهران و مرکز استان تهران به عنوان کاراترین شرکتها و شرکتهای توزیع برق استانهای خوزستان،هرمزگان،بوشهر،کهگیلویه و بویر احمد کمترین سطح کارایی را داشته اند.

    کلیدواژگان: کارایی، تحلیل پوششی داده ها، بازده ثابت به مقیاس، شرکت توزیع، نیروگاه
  • علی اصغر اسماعیل نیا، شیرین سجادی صفحات 99-116

    مهمترین سوال در بهره برداری از منابع پایان پذیر،نحوه استفاده بهینه از آنها در جهت حداکثر شدن منافع جامعه است.گاز طبیعی نیز از جمله منابعی است که تخصیص ان باید در جهت حداکثر شدن منفعت جامعه صورت گیرد.توسعه گاز رسانی در کشور و تامین انرژی بخشهای مختلف از طریق گاز طبیعی و حرکت در جهت جایگزینی گاز طبیعی به جای سوخت مایع در سالهای گذشته منجر به اتکا بسیاری از بخشها به گاز طبیعی به عنوان تنها انرژی قابل استفاده و در دسترس شده است بطوریکه محدودیت در تامین گاز طبیعی در زمان پیک مصرف،مشکلاتی را برای تامین گاز طبیعی برای همه مصرف کنندگان ایجاد کرده است.همچنین محدودیت گاز طبیعی براهمیت موضوع تخصیص بهینه ان ،افزوده است.از آنجایی که تخصیص گاز برای مصارف داخلی ،بخصوص جهت تزریق به مخازن نفتی از الویتهای مهمی بوده که بدون محدودیتهای گاز طبیعی در سالهای اخیر،به میزامن لازم صورت نگرفته ،این سوال در وطالعه حاضر مورد بررسی قرار گرفته که بین تخصیص گاز طبیعی جهت صادرات و یا تخصیص ان جهت تزریق به مخازن نفتی،کدامیک منافع بیشتری برای جامعه به دنبال خواهد داشت.برای بررسی این موضوع ،از یک مدل برنامه ریزی خطی که تابع هدف آن حداکثر شدن منفعت جامعه بوده و تابع قید آن تامین حداقل سایر نیازهای جامعه در مصرف گاز(این نکته در قید فرض شده که تامین گاز طبیعی مصرفی سایر بخشها در الویت بوده و مازاد گاز طبیعی در دسترس به امر صادرات یا تزریق به مخازن نفت اختصاص یابد)می باشد،استفاده شده است.نتایج مدل بر اساس نرم افزار (QSB)نشان دهنده ان است که به ازای تخصیص یک متر مکعب گاز طبیعی به امر تزریق به مخازن نفتی در مقایسه با صادرات،نزدیک به 9.38 سنت منفعت بیشتر نصیب کشور میگردد.از اینرو به کارگیری گاز طبیعی برای تزریق در الویت بالاتری قرار گیرد.

    کلیدواژگان: مانده گاز طبیعی، بازیافت ثانویه نفت خام، تزریق گاز طبیعی به چاه های نفتی، تخصیص بهینه گاز طبیعی
  • جواد صلاحی*، بهناز کاشانی صفحات 117-137

    وسایل نقلیه سنگین دیزلی سهم قابل توجهی از مصرف سوختهای فسیلی را به خود اختصاص داده اند.با بررسی متوسط سن این دسته از ناوگان مشخص می شود که از خودروهای سنگین بیش از عمر مفید آنان بهره برداری می شود.بنابراین مصرف سالانه نفت گاز در این بخش دارای یک روند صعودی بوده و با توجه به ثابت ماندن قیمت فروش داخلی نفتگاز در مقایسه با افزایش قیمت وادرات این فرآورده دولت سالانه یارانه فزاینده ای را برای این فرآورده پرداخت میکند. با تو.جه به اینکه کاهش مصرف سوخت مورد توجه قرار گرفته است یکی از روش هایی که دولت می تواند برای تحقق اهداف خود از ان استفاده کند ،جایگزینی خودروهای فرسوده دیزلی است.در این پژوهش با ارایه روش های مختلف از رده خارج کردن و جایگزینی خودروهای فرسوده سنگین دیزلی مسافربری شامل اتوبوس و مینی بوس ،توجیه پذیری اقتصادی ان از دیدگاه دولت را مورد بررسی قرار داده و کاهش در مصرف سوخت انتشار آلاینده های زیست محیطی نیز به عنوان فرضیه مدنظر قرار داده ایم.بر اساس نتایج به دست امده و با توجه به ظرفیت تولید حودروسازان داخلی ،تمامی اتوبوسهای فرسوده را می توان با استفاده از تولیدات داخلی و تمامی مینی بوسهای فرسوده را می توان توسط ترکیبی از خودروهای وارداتی و داخلی در طول 5 سال جایگزین کرد.

    کلیدواژگان: خودروی فرسوده، ناوگان مسافربری دیزلی، صرفه جویی
|
  • Roya Sayfipour, Mahmod Khataee Pages 7-24

    Oil revenue is the major source of foreign exchange revenues in Iran economy. Since the oil sector managed by the government, the exchange rate in Iran is highly affected by the government decision. Also oil revenue is a function of oil price and its world demand. So the Iranian economy was fluctuated by uncertainty in the amount of oil revenue. Consequently uncertainty should have the major role in determining exchange rate. The main aim of this article is to analyses main factors of determining exchange rate including uncertainty in the market. For this purpose , future equilibrium exchange rate is estimated based on the assumptions of two scenarios including uncertainty factors. Comparing the equilibrium and controlled exchange rate shows that there is a high deviation between current rate and equilibrium exchange rate which will create a sharp increase of exchange rate in the future.

    Keywords: UNCERTAINTY, OIL REVANUE, EXCHANGE RATE, GARCHJEL Classification: D80, F31, F41
  • Zahra Mila Elm*, MohammadJavad Saadat Pages 23-39

    In Mazandarn province, regional unemployment rates appear to vary widely. In the year 2006, in this province, unemployment rates were 10.85 percent. This disparity is widely in county level. For example, unemployment rate at Joybar and Savadkoh counties were 6.5 and 20.6 percent respectively. Because of regional differences in unemployment rate, geographical analyze is important. In this research, by using spatial econometrics models which is applied in spatial autocorrelation and Iranian census data in the year 2006, we analyze the geographical distribution of unemployment in the 16 counties of Mazandaran province. On the basis of findings, there was positive spatial autocorrelation phenomena in Mazandaran labor market at the county level. Counties marked by high unemployment rate, as well as those characterized by low unemployment rate, tended to be spatially clustered, demonstrating the presence of ‘spatial autocorrelation’. Also, we consider the spillover effect of county's shock on the others

    Keywords: spatial analyze, regional unemployment, spatial dependence, spatialautocorrelation
  • Alireza Amini*, Shahram mosalla Pages 39-57

    In this study, we have measured TFP over the period 1994 - 2004 by applying Solo residual and Tornquist index technique. The trend of TFP has been studied and compared with in twodigit ISIC classification over the same period. The results of productivity measurement show that TFP in this period has increased on average by 6.9 percentages annually and its share in production growth is 65.8 percent. In addition, by using an endogenous growth model focusing on human capital, attempts have been made to elaborate the role of education, skill and technical progress in the growth of TFP. The results, based on the application of the panel data technique, show that education and skill, have positive and meaningful effect on TFP Moreover, the increasing share of technicians and engineers to total employment tends to increase productivity up to 17.21 but beyond this relative share, it cast a negative effect. On the other hand, technical progress has tended to have a positive effect on TFP. Further utilization of excess capacity and capital productivity enhancement has had a positive and meaningful effect on improvement of total factor productivity.

    Keywords: Total Factor Productivity, Human Capital, Technical Progress, Research &Development
  • Esfandiar Jahangard*, Alireza Farhadikia Pages 57-77

    Effectively predicting cyclical movements in the economy is a major challenge. In this paper we evaluate the role of a set of variables as leading indicators for Iranian economy. Our evaluation is based on using the annual and seasonal variables trend. For this purpose, we introduce a model based on NBER approach to estimate leading and coincident indicators covering the period 1367:Q1-1386:Q4.We apply ARMA models for the forecasting of leading and coincident indicators for the period 1387:Q1-1388Q4.The forecasting results show that the will be decline of leading and coincident macroeconomic indicators in 1387 in Iran economy.

    Keywords: : Leading, coincident Indicators, Business Cycle, Forecasting, Iran
  • Azadeh Mehrabian, Manijeh Hadinejad Pages 75-86

    The basic aim of this paper is to identify the effectiveness of credit banking Expansion on the value added of manufacturing industry sector. For empirical test ,we used vector autoregressive model that shows how different shocks affect on industry growth in the specific period and how can it explain the volatility of value added growth rate in industry sector .By using the method of variance decomposition, the findings Based on impulse response function indicates that economic growth in manufacturing industry sector much is dependent to credit banking which allocated to this sector. In addition, inflation and the number of employee as other variables of model have same effects on industrial growth rate but lesser than credit Expansion in banking system. The result of variance decomposition analysis show that banking system credit allocation to industry sector is important factor that influences growth of product and explain the volatility of variation in short and long term. The most volatility is originated from inflation and level of industrial employee in short term,but in long term the outcomes is opposite.

    Keywords: Credit Expansion, Manufacturing Industry value added, analysis Variance
  • Ebrahim Abassi *, Shamin Ebrahim Pages 87-99

    The efficiency and productivity measuring models have changed a lot in past decade, and strong body of theories and software's have been developed. In this article, first we review microeconomic theories about efficiency and then explain two major efficiency measuring models include data envelopment analysis (DEA) and SFA.Recent arguments about efficiency criteria start with studies of Coopman and Farrell in 1951. He argues that the issue of economic efficiency measuring in an industry is important from two aspects: one, economy theories and two, for purpose of economic policy making. Economic planning applications in particular industries, have a significant effect on expecting more outcomes without allocating more incomes and resources (efficiency definition).

  • Aliasghar Esmaeelnia, Shirin Sadjadi Pages 99-116

    In this paper we want to evaluate between gas injections to oil well instead of exporting or domestic consumption policy based on the linear planning model. According to the most studies, the oil wells conservation will be depleted in the next future. So achievement of the maximum utilization from this limited energy resource is very important. The findings indicate that the natural gas with its specifications should be used as a suitable substitution to crude oil. On the other hand, prevention from decrease of the process of oil production is one of the crucial issues of oil resources of Iran, and injection of natural gas can prevent from hiding of crude oil in limestone with split. After allocating natural gas to domestic uses, whatever remains out of total imports and domestic production is balance which can be used for injection to oil wells or to export. But through the linear planning model applied in this research, the profit resulted from injection of one cubic meter of natural gas to an oil well is 23/12 cents and the profit made out of export of it at price of 22/20 cents is equal to 13/74 cents. Therefore the state national benefit will be maximum when the most possible amount of the remaining natural gas is used for injection and the rest amount for export.

  • Behnaz Kashani, Javad Salahi* Pages 117-137

    The road transportation system has carried out a crucial role in goods and passenger transfer. One of the main problems in passenger transportation sector is high rate consumption of gasoil. This paper assesses the cost-benefit of older heavy-duty vehicle replacement with new vehicles in three different scenarios from the government’s view. The scenarios investigate the replacement of old heavy duty vehicles with domestic products, imported vehicles and the combination of domestic products and imported vehicles, respectively for a period of five years. According to the overall results, it is understood that from the view of the government, replacement of older buses with domestic products is suitable. Given that the annual production capacity of the other heavy-duty vehicles is less than the number of existing old heavy-duty vehicles, this segment should be replaced with domestic products and imported vehicles.